چه چیزی نخبگان را به خروج از کشور وادار میکند؟
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۰۱۲۵
دکتر علی شریعتی در توصیف سه شهید دانشجوی رویداد ۱۶ آذر ۱۳۳۲ مینویسد: «اگر اجباری که به زنده ماندن دارم، نبود، خود را در برابر دانشگاه آتش میزدم، همان جایی که در آتش بیداد سوخت». به بهانه این روز بزرگ، نگاهی اختصاری به آمار مهاجرت دانشجویان و زمینههای سرقت مغزها و راهکارهای مهار آن داشتهایم که در ادامه بخشی از آن را خواهیم خواند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نگاهی به آمار خروج نخبگان
جمعیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ با افزایش 3/4 به ۵۹ هزار و ۵۸۵ نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده است. رتبه دانشجوفرستی ایران از میان ۲۴۱ کشور جهان، ۱۹ است و آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به ترتیب پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در دنیا هستند. المپیادیها با 37/2درصد، مشمولان بنیاد با 25/5درصد و رتبههای یک تا هزار آزمون سراسری با 15/4 درصد بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص دادهاند. ۴/۴درصد از المپیادیها، 3/7درصد از مشمولان زیر پوشش بنیاد و 2/6درصد از رتبههای برتر کنکور، به ایران بازگشتهاند. به گفته قائممقام بنیاد ملی نخبگان ۳۷درصد از رتبههای برتر کنکور و المپیادها از کشور مهاجرت میکنند. براساس گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت، میزان مهاجران ایرانی در سال ۲۰۲۲ حدود ۲میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده که نزدیک به ۳/۳درصد از کل جمعیت کشور را شامل میشود. به اعتقاد برخی صاحبنظران عدد ذکر شده مربوط به جمعیت مهاجران ورودی به کشور (جمعیت تجمعی) در سالهای گذشته است و این عدد به هیچوجه نشاندهنده جمعیت ایرانیان مهاجر در خارج از کشور نیست.
نگاهی به نخبه دزدی و زمینههای آن
برخی کشورها بهخصوص کشورهای غربی برای سرقت مغزهای ایرانی برنامهریزیهای متعددی دارند و قوانینشان را سهلتر میکنند. مثلاً برخی کشورها ازجمله فرانسه ترجمه مدرک موقت و ریزنمرات وزارت علوم را برای پذیرش دانشجویان ایرانی کافی میدانند و نیازی به آزاد کردن مدرک اصلی نیست! به گفته قائممقام بنیاد ملی نخبگان ۳۷درصد از رتبههای برتر کنکور و المپیادها از کشور مهاجرت میکنند. چنین آمار و ارقامی به این میماند که بخشی از وزارت علوم و نظام آموزشی کشور به دستگاهی برای پرورش و ارزشیابی افراد برای کشورهای دیگر، شرکتها و سازمانهای آنها تبدیل شدهاند! دانشجویان و افرادی که با یارانه دولتی درس خواندهاند و باید به مردم کشور خودمان خدمت کنند، اما کشورهای غربی برای جذب این نخبهها فرش قرمز پهن کردهاند و حتی برای تسهیل خروج آنها قوانین مهاجرتیشان را هم سهلتر میکنند. در این فرایند، برخی مدارس و مؤسسات آموزشی لوکس، اساتید مرتبط با مراکز آموزشی خارجی و دانشجوپرانها نقشآفرینی میکنند که تا به امروز به صورت جدی مورد رصد و بررسی قرار نگرفتهاند و میزان اقدامهای خسارتبار آنها در ترویج مهاجرت سرمایههای ملی مشخص نیست.
روایت یک دانشجو از نخبهپرانی
یک نخبه دانشگاهی که در سال۱۳۸۷ در قالب تور علمی، برای شرکت در نمایشگاه اختراعات و ابتکارات، به همراه یک شرکت خصوصی به کشور بلژیک سفر کرده در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به اقدام سرپرست این تیم به ترغیب دانشجویان برای پناهندگی و عدم بازگشت به کشور(نخبه پرانی) میگوید: در آن سال، مخترعان ایرانی ۱۰ غرفه از نمایشگاه آن کشور را به خود اختصاص داده بودند و هر دو نفر در یک غرفه محصول و یا اختراع خود را برای بازدید مدیران عامل شرکتهای تجاری خارجی ارائه داده بودند. این نخبه که خواست نام او فاش نشود میگوید در روزهای پایانی این تور علمی، سرپرست گروه در اقدامی غیرمنتظره، گذرنامه سه نفر از دانشجویان را به آنها برگرداند و به آنان گفت که با توجه به هوش و توانمندیشان میتوانند به نروژ، فرانسه یا آلمان پناهنده شده و به ایران برنگردند. وی در ادامه توضیح میدهد: فردای همان روز، خودرویی تهیه و به پاریس رفتیم و آنجا یک نفر از نخبگان برای پناهنده شدن به آلمان از ما خداحافظی کرد. نفردوم نیز در فرانسه از من جدا شد و به مقصد نامعلومی رفته است که هنوز از او خبر ندارم. این دانشجوی دانشآموخته میگوید: نداشتن پول کافی، ترس از آینده، نداشتن محلی برای زندگی و نداشتن برنامهریزی قبلی برای ماندن، دغدغه مشترک ما سه نفر در طول مسیر دو ساعته بروکسل تا پاریس بود که البته موجب تصمیم عاقلانه من برای بازگشت شد و شاید بیتوجهی آن دو نفر به این مسئله برایشان گران تمام شده باشد.
خروج یا مهاجرت؟
از آنجایی که در سند راهبردی کشور در امور نخبگان از واژه «مهاجرت نخبگان» استفاده نشده و عبارت «خروج» به کار گرفته شده باید گفت: خروج زمانی رخ میدهد که نخبه از چرخه خدمت به جامعه و اثرگذاری خارج شود؛ خواه داخل کشور باشد (خروج خاموش) یا خارج از کشور. صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان، بیشتر با نیت کسب تخصص و بازگشت و خدمت به کشور یا با نیت اقامت در کشور مقصد و کار در آنجا، از کشور خارج میشوند. خروج نخبگان از کشور دربردارنده دو وجه متفاوت فرصتآمیز و تهدیدآمیز است. به نحوی که تسریع و تسهیل در مسیر نخبگی و همچنین توانمندسازی و امکان مشارکت اجتماع نخبگانی در فعالیتهای بینالمللی جزو وجوه فرصتآمیز این موضوع تلقی میشود. اما از دیدگاه تهدیدآمیز، این پدیده سبب از دست رفتن اثرگذاری نخبه در جامعه و هدررفتن سرمایهگذاریهای کشور در توسعه اجتماع نخبگانی میشود.
خبرنگار: حسین محمدی
منبع: قدس آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۰۱۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اصلاحطلبان، ظریف را وادار به عذرخواهی کردند | ماجرای فایل صوتی درز کرده از مهمانی؛ ظریف چه گفته بود؟
به گزارش همشهری آنلاین، رزونامه کیهان نوشت: ظریف در واکنش به فایل صوتی منتشر شده نوشت: «ظاهرا یک میهمان در سمینار کارشناسی ارشد به حرمت کلاس و فضای امن بین استاد و دانشجو خیانت کرده و گفتوگوهای کلاسی را دراختیار دیگران قرار داده است. دیگران نیز آن را در اختیار وبسایتی در خارج از کشور گذاشتهاند که مدعی آزادی بیان است؛ اما بر خلاف همه اصول حرفهای با دستکاری، تقطیع، جابهجایی و تیترسازیهای فرا متنی آن را منتشر کرده است. سرانجام این صوت دزدانه و دستکاری شده، مورد دستکاری دوباره و بهرهبرداری کسانی قرار گرفته که در پیاهدافی خاص، همواره از آب گلآلوده ماهی میگیرند».
ظریف میافزاید:
«-همواره مخالف تندروی از سوی هر گروه و جناحی بوده و اشارهام به اندک تندروانی از اصلاحطلبان بوده است که در همان زمان هم رفتارشان مورد تایید اکثریت اصلاحطلبان و رهبران آن نبوده است. ولی متاسفانه رفتار آنها به پای کلیت اصلاحطلبان نوشته شده و میشود.
- گفتوگوی بیسیمی، اشاره به یک روایت برساخته و یا بزرگنماییشدهای است که در همان زمان مجله گلآقا نیز در کاریکاتور روی جلد خود با ظرافت به آن طراحی اشاره کرده بود.
- برایم منافع ملی ایران شرط اول اندیشگی و رفتاری است. بنابراین هیچ جناحی را نه مقدس و نه مطرود میدانم. نگاه انتقادی به رفتار همه احزاب و جناحها لازمه پایبندی به منافع ملی است. همواره کوشیدهام چنین باشم.
- بحثی که در کلاس صورت گرفت، پیرامون نقش و رفتار برخی افراد در تنظیم فهرستهای انتخاباتی بوده است. دانشجویان حاضر در کلاس گواهی صادق بر نادرستی برداشتهایی هستند که برخی فرصتپیشگان در پی القای آن هستند. با اینهمه، در آستانه نوروز و سال جدید، لازم میدانم اگر برای فرد یا گروهی آزردگی ایجاد شده است، به سهم خود پوزش بخواهم».
گفتنی است بخشی از اظهارات ظریف، افترا و تهمت علیه سردار جعفری فرمانده سابق سپاه است که به خاطر ایراد اتهام و افترا و دروغپراکنی، مسئولیت حقوقی ایجاد میکند و ظریف باید پاسخگو باشد یا رسما عذرخواهی کند.
اما بخش مهمی از اظهارات وی در این فایل صوتی، به تندرو و انحصارطلب خواندن اصلاحطلبان چپ، پایگاه اجتماعی نداشتن اصلاحطلبان و متوسل شدن به وی در انتخابات 1400 و مخالفت وی، و همچنین ناکارآمد تلقی شدن برجام نزد مردم بر میگردد و به نظر میرسد انتشار این بخش از اظهارات، موجب فشار اصلاحطلبان و واکنش بعدی ظریف شده است.
ظریف در این فایل صوتی میگوید:
- درسته که من پیرارسال بالاترین رای رو آوردم در جبهه اصلاحات واسه رئیسجمهوری. ولی اونم نه به خاطر عشق به من بود، به خاطر این بود که باور داشتن تنها کسی که شانس رایآوری داره، منم.
- جریان اصلاحات در سال ۷۸ رفت به سراغ حذف. یعنی گفتش که من میخوام «قانون اساسی» رو عوض کنم. بعد از این که انتخابات، مجلس ششم بود. معلومه توی حذف شما اگه بیای، اینجا قواعد رئالیستی حاکمه. وقتی شما بقای یک طرف رو تهدید میکنید، اون هم میآد بقای شما رو تهدید میکنه. اگر نه، بین ۷۶ تا ۷۸، واقعا زمینه برای پیشرفت بود... یعنی اشتباهات خودمون رو به پای اشتباه دموکراسی نذاریم. به نظر من جناح چپ توی انحصارطلبی، دست جناح راست رو از پشت میبنده. یه بار من به آقای خاتمی گفتم. گفتم این رفیقهای شما وقتی که تند بودن، با ما مخالف بودن؛ میگفتن این لیبراله. الان هم که اومدن، از ما لیبرالتر شدن، هنوز هم
با ما مخالفن.
- واقعیت امر اینه که ما تا با نگاه واقعگرایانه به انتخابات نگاه نکنیم، به کشور نگاه نکنیم، تغییر حاصل نمیشه. اون که گفتم آرزومندیم، آره، ما آرزو کردیم که اگر در انتخابات شرکت نکنیم، یه کسی صدای ما را بشنوه. خب این یه کس کیه؟ شما هم بگین این کسی که قراره صدای شما رو بشنوه، کیه؟... حالا شما به من بگید. حالا حربهتون رو استفاده کردین دیگه. سه دوره هم هست که دارین این حربه رو استفاده میکنید. کی پیامتون رو گرفته؟... ابزار مدنی، رای دادنه. ابزار مدنی، رای ندادن نیست. پریروز هم تو دانشکده حقوق یک نفر اومد جلوی من و خیلی با عصبانیت که ما از تو این قدر دفاع کردیم که تو بری رای بدی نبویان؟ گفتم بابا من رای ندادم به نبویان، شما رای دادین به نبویان، با رای ندادن. من که رفتم به «علی عباسپور» رای دادم. راست هم هست. ولی یه آدم عاقلیه. من از جوانی میشناسمش. آدم بره به چهار تا آدم عاقل رای بده. حق داریم دیگه، نوکر علی مطهری نیستیم که.
- جهانگیری رای نمیآورد. اشتباهی که اینا کردن، این بود که جهانگیری و لاریجانی را رد صلاحیت کردن. هیچ کدومشون رای نمیآورد.
- مردم در سال پایانی آقای خاتمی میگفتن خیانت کرده، چرا کنار نمیکشه فلان دیگه. یکی از دلایلی که من نمیخوام کاندید بشم، اینه که چرا مردم از بهار ۹۷ شروع کردن میگفتن «برجام» هم که پایهای نداشت. مردم میگفتنا! حاکمیت هم میگفت ولی مردم هم میگفتن. آقای جهانگیری میگفت قرارداد فولاد مبارکه که ما نه تحریم بودیم، نه هیچی، دو سال مذاکرهاش طول کشید.
کد خبر 839645 منبع: کیهان برچسبها انتخابات خبر ویژه محمدجواد ظریف اصلاح طلبان